Од Сузи Гроздановска
Невро-лингвистичко програмирање (НЛП) е психолошки пристап кој ја истражува врската помеѓу невролошките процеси, јазикот и моделите на човековото однесување. Развиен во 1970-тите од Ричард Бандлер и Џон Гриндер, НЛП привлече значително внимание и во доменот на академска како и во сферата на самопомош, но и во психологијата. Кон крајот на летото 2023 година, имав шанса да учествувам на тренинг обука наречена „НЛП – Нова јазична пракса“ која се базираше врз вежби од невро-лингвистичкото програмирање. Организирана беше од Здружението Кибела во соработка со Фондацијата Смокиња и Центарот за развој на човечки ресурси од Бугарија и се одржа во Пловдив, Бугарија од 31 август до 10 септември 2023 година. Оваа обука беше кофинансирана од Европската Унија и во неа имаше и учесници од Шпанија, Србија, Полска, Македонија, Латвија, Италија, Унгарија, Грција, Франција, Естонија, Чешка и Бугарија.
За време на оваа обука имавме можност да разговараме за концептот на НЛП, да ги испитаме неговите теоретски основи и да ги истражиме неговите примени во личниот и професионалниот развој. Можам да резимирам дека подобро ги разбрав следните концепти:
1. Разбирање на невро-лингвистичко програмирање:
Што е НЛП?
НЛП (невро-лингвистичко програмирање) е проучување на субјективното искуство. Тоа е дисциплина чиј домен е структурата на субјективното искуство. НЛП не се залага за теорија, туку има статус на модел – а тоа се збир на процедури чија корисност, а не вистинитост е мерка за нивната вредност. НЛП претставува сет од специфични алатки кои можат ефективно да се применат во секоја човечка интеракција. НЛП нуди специфични техники со кои практичарот може корисно да го организира и реорганизира своето субјективно искуство или искуствата на клиентот, со цел да се дефинира и последователно да се обезбеди било кој исход од своето или туѓото однесување.
„Невро“ се однесува на мозокот и неговите сложени невронски мрежи (мозок, прекинувачки врски, невро-патеки, синапсис), додека „Лингвистичко“ се фокусира на јазикот, перспективата и начинот на кој тој влијае на нашите мисли и постапки. „Програмирање“ се однесува на внатрешните обрасци и процеси кои го обликуваат нашето однесување. Според тоа, НЛП се обидува да ги разбере и искористи овие три односи за да ја подобри човечката комуникација, сознавањето и личниот раст.
Кои се теоретските основи на НЛП:
НЛП црпи инспирација од различни области како што се когнитивната психологија, лингвистиката и кибернетиката. Вклучува елементи на гешталт терапија, трансформациска граматика и терапија со семејни системи. НЛП, исто така, опфаќа збир на претпоставки или верувања кои ги водат нејзините практичари, вклучувајќи ја идејата дека поединците ги имаат сите ресурси што им се потребни за да направат позитивни промени во нивните животи.
2. Некои од клучните техники и практики:
НЛП опфаќа широк спектар на техники и практики, кои имаат за цел да ја подобрат комуникацијата, да ги надминат ограничувачките верувања и да ја олеснат личната промена. Некои од значајните техники што имавме можност да ги научиме беа:
– CRASH: (C)Конструкција, (R)реакција, (A)Анализа/парализа, (S)разделба, (H)непријателство/похота/омраза наспроти состојба на COACH;
– Backtracking: Повторување на клучниот или последниот збор од другата личност додека ја слушаме и следиме што зборува;
– Мрзлив тренер: Користење на зборови кои се предлози или кои водат кон некаква цел ( како на пример „и“, „значи“, „затоа што“ итн) при водењето дијалог;
– Рапорт: НЛП ја нагласува важноста од воспоставување однос или рапорт преку пресликување и усогласување на вербалните и невербалните знаци со соговорниокот со цел да се создаде хармонична комуникација;
– Техника на закотвување: закотвувањето (anchoring) вклучува поврзување на специфични емоции или состојби со активирач, овозможувајќи им на поединците повторно да пристапат во посакуваната состојба;
– Реформирање: Реформирањето (reframing) им помага на поединците да ги реинтерпретираат и променат нивните перспективи за ситуацијата, нудејќи алтернативни и нови, поттикнувачки значења.
НЛП наоѓа примена во различни домени, вклучувајќи го и личниот раст (техниките на НЛП можат да им помогнат на поединците да ги идентификуваат и да ги надминат ограничувачките верувања, да развијат ефективни комуникациски вештини и да ја зајакнат самодовербата); тренирањето и развојот на лидерството (НЛП им овозможува на професионалците да го отклучат својот потенцијал, да постават цели и да ги постигнат посакуваните резултати), психотерапијата и советувањето (НЛП може да се интегрира во терапевтски практики за решавање на фобии, трауми и други психолошки проблеми), продажбата и маркетингот (НЛП техниките може да се искористат за да се воспостави однос, да се разберат потребите на клиентите и да се создадат убедливи комуникациски стратегии), како и во образованието и учењето (НЛП може да ги подобри стратегиите за учење, да го подобри задржувањето на меморијата и да промовира ефективни методологии за настава).
Мислам дека невро-лингвистичкото програмирање претставува разновиден и моќен пристап за разбирање на човековото однесување и може да се користи за личен и професионален раст. Со истражување на интеракцијата помеѓу неврологијата, јазикот и однесувањето, сфатив дека поединците можат да го отклучат својот латентен потенцијал и да ги трансформираат своите животи. Мислам дека исто така, НЛП дава значителни можности за начините на кои може да се користи за тренинзи и младинска работа. А овој тренинг го искористив за работам на себе и на мојот личен развој, како и за подобро разбирање на тоа како можам да ги подобрам своите маркетинг вештини, за што сум благодарна на организаторите што ме прифатија да бидам дел од оваа обука. Научив многу, но направив и некои пријателства што не би можелa да ги остварам ако не бев меѓу учесниците.
